Osmanlı Padişahları: Bir İmparatorluğun Kronolojisi

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Osmanlı İmparatorluğu, 13. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar uzanan altı asırlık bir tarihe sahip, dünyanın en güçlü imparatorluklarından biridir. Bu kudretli imparatorluğun yönetimi, 36 padişahın elinden geçmiştir. Her padişahın saltanatı, farklı olaylar, başarılar ve zorluklarla doludur.

deneme bonusu

Bu yazıda, Osmanlı padişahlarının kronolojik sıralamasını ve her padişah hakkında kısa bilgiler sunarak, imparatorluğun altı asırlık hikayesini özetleyeceğiz. Ayrıca, her padişahın saltanatı dönemindeki önemli olayları ve imparatorluk üzerindeki etkilerini de inceleyeceğiz.

Osman Gazi’nin Söğüt’te küçük bir beylik kurmasıyla başlayan bu destansı tarih, Fatih Sultan Mehmed’in İstanbul’u fethetmesiyle zirveye ulaşmıştır. Kanuni Sultan Süleyman döneminde ise Osmanlı, altın çağını yaşamıştır.

Ancak 17. yüzyıldan itibaren gerileme dönemine giren Osmanlı İmparatorluğu, 19. yüzyılda reformlar ve modernleşme çabalarıyla yeniden toparlanmaya çalışmıştır.

II. Abdülhamit döneminde anayasa ilan edilmiş ve meclis kurulmuştur. I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı’nın yenilmesi ve toprak kayıpları imparatorluğun sonunu hazırlamıştır.

VI. Mehmed Vahdettin döneminde saltanatın kaldırılmasıyla birlikte Osmanlı İmparatorluğu tarih sahnesinden silinmiştir.

Bu yazıda, Osmanlı padişahlarının kronolojisini ve her padişahın saltanatı dönemindeki önemli olayları inceleyeceğiz. Bu sayede, imparatorluğun yükseliş ve gerileme dönemlerini daha iyi anlayabilir ve bu kudretli devletin tarihine ışık tutabiliriz.

1. Osman Gazi (1299 – 1326)

• Osman Gazi, Kayı Boyu’ndan bir Türk beyi ve Osmanlı Beyliği’nin kurucusudur. 1299 yılında Söğüt’te beyliğini ilan etmiştir. Söğüt ve Domaniç’i fethederek beyliğin sınırlarını genişletmiştir. Bizans’a karşı akınlar düzenleyerek Osmanlı’nın gücünü artırmıştır. Ahi teşkilatını destekleyerek ticaretin ve zanaatların gelişmesine katkıda bulunmuştur.

2. Orhan Gazi (1326 – 1359)

• Orhan Gazi, Osman Gazi’nin oğlu ve Osmanlı Beyliği’nin ikinci beyidir. Babasının ölümünden sonra tahta geçmiştir. Bursa’yı fethederek Osmanlı’nın ilk başkentini kurmuştur. Rumeli’ye ilk seferleri düzenleyerek Osmanlı’nın Avrupa’ya açılmasını sağlamıştır. Orhan Gazi Camii ve Külliyesi’ni inşa ederek Osmanlı’nın ilk külliyesini yaptırmıştır.

3. I. Murad (1359 – 1389)

• I. Murad, Orhan Gazi’nin oğlu ve Osmanlı Beyliği’nin üçüncü beyidir. Babasının ölümünden sonra tahta geçmiştir. Rumeli’de topraklarını genişleterek Osmanlı’nın Balkanlar’da hakimiyet kurmasını sağlamıştır. Edirne’yi fethederek Osmanlı’nın ikinci başkentini kurmuştur. Sırp Krallığı’nı yendiği I. Kosova Savaşı’nda şehit düşmüştür.

4. I. Bayezid (Yıldırım) (1389 – 1402)

• I. Bayezid, I. Murad’ın oğlu ve Osmanlı Beyliği’nin dördüncü beyidir. Babasının şehit düşmesi üzerine tahta geçmiştir. Balkanlar’da hakimiyet kurarak Osmanlı’nın topraklarını genişletmiştir. Niğbolu Savaşı’nda Haçlı ordusunu yenerek Osmanlı’nın gücünü göstermiştir. Ankara Savaşı’nda Timur’a yenilerek esir düşmüştür. Bu olay Osmanlı’da Fetret Devri’nin başlamasına neden olmuştur.

5. Çelebi Mehmed (1413 – 1421)

• Çelebi Mehmed, I. Bayezid’in oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk padişahıdır. Fetret Devri’ni sona erdirerek Osmanlı’yı yeniden birleştirmiştir. Amasya Antlaşması’nı imzalayarak kardeşleriyle taht kavgalarını sona erdirmiştir.

6. II. Murad (1421 – 1451)

• II. Murad, Çelebi Mehmed’in oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun ikinci padişahıdır. Varna Savaşı’nda ve II. Kosova Savaşı’nda zafer kazanarak Osmanlı’nın Balkanlar’daki hakimiyetini sağlamlaştırmıştır. Mora’yı fethederek Osmanlı’nın topraklarını genişletmiştir. İstanbul’un kuşatmasını başlatmış ancak fethi oğlu Fatih Sultan Mehmed’e nasip olmuştur.

7. Fatih Sultan Mehmed (1451 – 1481)

• Fatih Sultan Mehmed, II. Murad’ın oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun üçüncü padişahıdır. İstanbul’u fethederek Bizans İmparatorluğu’nu sona erdirmiştir. Osmanlı’yı bir imparatorluk haline getirerek topraklarını genişletmiştir. Fatih Camii ve Külliyesi’ni inşa ederek Osmanlı’nın en önemli eserlerinden birini yaptırmıştır.

8. II. Bayezid (1481 – 1512)

• II. Bayezid, Fatih Sultan Mehmed’in oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun dördüncü padişahıdır. Osmanlı’nın sınırlarını genişleterek Balkanlar’da ve Ortadoğu’da hakimiyet kurmuştur. Akkoyunlular ile savaşarak Doğu Anadolu’da hakimiyet kurmuştur.

9. I. Selim (Yavuz) (1512 – 1520)

• I. Selim, II. Bayezid’in oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun dokuzuncu padişahıdır. Yavuz lakabıyla anılır. Safeviler ile savaşarak Doğu Anadolu ve Kuzey Irak’ı topraklarına katmıştır. Memlük Sultanlığı’nı yenerek Mısır ve Hicaz’ı fethetmiştir. Halifeliği Osmanlı’ya geçirerek devletin dini otoritesini güçlendirmiştir.

10. Kanuni Sultan Süleyman (1520 – 1566)

• Kanuni Sultan Süleyman, I. Selim’in oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun onuncu padişahıdır. Kanuni (yasak koyan) lakabıyla anılır. Osmanlı’yı zirve noktasına taşımıştır. Rodos adasını fethederek Doğu Akdeniz’e hâkimiyet kurmuştur. Macaristan seferleriyle Osmanlı’nın Avrupa sınırlarını genişletmiştir. Kanuni Kanunnamesi ile devletin hukuk sistemini yenileştirmiştir. Mimar Sinan ile iş birliği yaparak dönemin önemli mimari eserlerini yaptırmıştır.

11. II. Selim (Sarhoş) (1566 – 1574)

• II. Selim, Kanuni Sultan Süleyman’ın oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun on birinci padişahıdır. Sarhoş lakabıyla anılır. Donanma gücü azalsa da Kırım Hanlığı ile birlikte Astrahan Hanlığı’nı yenmiştir. Avusturya ile savaşlar yaşanmış ancak Osmanlı üstünlüğü devam etmiştir.

12. III. Murad (1574 – 1595)

• III. Murad, II. Selim’in oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun on ikinci padişahıdır. Safeviler ile uzun süreli bir savaşa girmiş ve Gürcistan ile Azerbaycan bölgelerinde hakimiyet kurmuştur. Avusturya ile yapılan Varat Savaşı’nda Osmanlı zafer kazanmıştır. Devlet yönetimine doğrudan müdahale etmemiş ve sadrazamlara yetki vermiştir.

13. III. Mehmed (1595 – 1603)

• III. Mehmed, III. Murad’ın oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun on üçüncü padişahıdır. Uzun süreli bir kuşatma sonunda Avusturya’yı yenerek Eğriboz adasını geri almıştır. 15 yıl süren ve çok sayıda insanın ölümüne neden olan Celali İsyanları’nı bastırmıştır.

14. I. Ahmed (1603 – 1617)

• I. Ahmed, III. Mehmed’in oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun on dördüncü padişahıdır. Babasının ölümünden sonra 13 yaşında tahta çıkmıştır. Tebriz Antlaşması ile Safeviler ile yapılan savaşı sona erdirmiştir. Avusturya ile yapılan Zsitvatora Antlaşması ile Osmanlı ilk kez toprak kaybına uğramıştır. Mimar Sinan’ın ölümünden sonra Osmanlı mimarisinde yeni arayışlar başlamıştır.

15. I. Mustafa (1617 – 1618) & Genç Osman (1618 – 1622)

• I. Mustafa, III. Mehmed’in oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun on beşinci padişahıdır. Akıl sağlığı yerinde olmadığı için tahttan indirilmiştir.
• Genç Osman, I. Ahmed’in oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun on altıncı padişahıdır. Genç yaşta tahta çıkmış ancak Yeniçeri İsyanı sonucunda öldürülmüştür.

16. IV. Murad (1623 – 1640)

• IV. Murad, Genç Osman’ın kardeşi ve Osmanlı İmparatorluğu’nun on yedinci padişahıdır. Devleti çöküşün eşiğinden kurtaran güçlü bir hükümdar olarak bilinir. Safeviler ile yapılan savaşta önemli zaferler kazanarak kaybettirilmiş toprakları geri almıştır. Yeniçeri Ocağı’nı disipline ederek devletin otoritesini güçlendirmiştir. Babası I. Ahmed döneminde başlayan Osmanlı Barok mimarisi bu dönemde de devam etmiştir.

17. I. İbrahim (Deli İbrahim) (1640 – 1648)

• I. İbrahim, IV. Murad’ın kardeşi ve Osmanlı İmparatorluğu’nun on sekizinci padişahıdır. Deli İbrahim lakabıyla anılır. Sultanlığı döneminde sadrazamlara büyük yetki vermiş ve saray entrikalarının etkisi artmıştır. Girit Adası’nın fethi bu döneme denk gelmektedir.

18. IV. Mehmed (Avcı) (1648 – 1687)

• IV. Mehmed, I. İbrahim’in oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun on dokuzuncu padişahıdır. Avcı lakabıyla anılır. Uzun süren saltanatı döneminde Osmanlı’nın ilk ciddi gerileme işaretleri görülmüştür. Osmanlı, Avusturya ile yapılan savaşlarda toprak kayıplarına uğramıştır. Girit Adası ise Venediklilere geri verilmiştir.

19. II. Süleyman (1687 – 1691)

• II. Süleyman, IV. Mehmed’in oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun yirminci padişahıdır. Zayıf bir hükümdar olarak bilinir. II. Viyana Kuşatması’nın başarısızlığı ile Osmanlı’nın Avrupa’daki üstünlüğü sona ermiştir.

20. II. Ahmed (1691 – 1695)

• II. Ahmed, IV. Mehmed’in oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun yirmi birinci padişahıdır. Devleti savaşlardan dolayı zor durumda bulmuştur. Karlofça Antlaşması ile Osmanlı, Avusturya’ya önemli topraklar vermeyi kabul etmiştir.

21. III. Mustafa (1695 – 1703)

• III. Mustafa, II. Ahmed’in oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun yirmi ikinci padişahıdır. Patrona Halil İsyanı sonucunda tahttan indirilmiştir. Bu dönemde Osmanlı Devleti, Avusturya ile yeni bir savaşa girmiş ancak yenilerek Pasarofça Antlaşması’nı imzalamak zorunda kalmıştır.

22. III. Ahmed (1703 – 1730)

• III. Ahmed, II. Mustafa’nın kardeşi ve Osmanlı İmparatorluğu’nun yirmi üçüncü padişahıdır. Sadrazam Köprülüzade Damat Numan Paşa ile birlikte devletin mali, askeri ve hukuki alanlarında düzenlemeler yaparak güçlenmeye çalışmıştır. Patrona Halil İsyanı’nın ardından çıkan isyanları bastırmıştır.

23. I. Mahmud (1730 – 1754)

• I. Mahmud, III. Ahmed’in oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun yirmi dördüncü padişahıdır. Tahta çıktığı dönemde ayaklanmalar ve isyanlar yaygındı. Patrona Halil İsyanı sonrası loncaların etkinliğini azaltarak merkezi otoriteyi güçlendirmiştir. Avusturya ile yapılan savaşlarda toprak kaybını önlemeye çalışmıştır.

24. III. Osman (1754 – 1757)

• III. Osman, I. Mahmud’un oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun yirmi beşinci padişahıdır. Yeniçeri İsyanı sonucunda tahttan indirilmiştir. Lale Devri olarak adlandırılan ekonomik krizin yaşandığı dönemde tahta çıkmış ve isyanlara yol açan olumsuz koşulların üstesinden gelememiştir.

25. I. Mustafa (1757 – 1774)

• I. Mustafa, III. Ahmed’in torunu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun yirmi altıncı padişahıdır. Daha önce bir kez tahttan indirildikten sonra tekrar tahta çıkarılmıştır. Devletin güçsüzleşmesinin devam ettiği ve toprak kayıplarının yaşandığı bir dönemde hükümdarlık yapmıştır. Rusya ile yapılan savaşlarda Kırım Hanlığı’nın bağımsızlığı tanınmıştır.

26. III. Abdülhamid (1774 – 1789)

• III. Abdülhamid, I. Ahmed’in soyundan gelen bir şehzade ve Osmanlı İmparatorluğu’nun yirmi yedinci padişahıdır. Küçük Kaynarca Antlaşması imzalanarak Osmanlı, Rusya’ya toprak ve ticaret imtiyazları vermiştir. Bu antlaşma, Osmanlı’nın Avrupa’daki güç kaybının somut bir göstergesi olmuştur.

27. I. Selim (1789 – 1807)

• I. Selim, III. Mustafa’nın oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun yirmi sekizinci padişahıdır. Nizam-ı Cedid (Yeni Düzen) adı verilen askeri reformları hayata geçirmeye çalışmış ancak Yeniçeri İsyanı sonucunda öldürülmüştür.

28. IV. Mustafa (1807 – 1808)

• IV. Mustafa, I. Abdülhamid’in oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun yirmi dokuzuncu padişahıdır. Kabiliyetsiz bir hükümdar olarak bilinir. Alemdar Mustafa Paşa’nın isyanı sonucunda tahttan indirilmiştir.

29. III. Selim (1808 – 1809)

• III. Selim, I. Abdülhamid’in oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun otuzuncu padişahıdır. Alemdar Mustafa Paşa ile birlikte Nizam-ı Cedid reformlarını tekrar uygulamaya koymuştur. Ancak Kabakçı Mustafa İsyanı sonucunda tahttan indirilmiştir.

30. II. Mahmud (1808 – 1839)

• II. Mahmud, I. Abdülhamid’in oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun otuz birinci padişahıdır. Yeniçeri Ocağı’nı kaldırarak (Vaka-i Vakvuniye) devletin yapısında önemli bir dönüşüm gerçekleştirmiştir. Nizam-ı Cedid ordusunu yeniden kurarak orduyu modernize etmiştir. Mısır Valisi Kavalalı Mehmed Ali Paşa ile uzun süreli savaşlar yaşamıştır. Tanzimat Fermanı’nın ilanıyla Osmanlı Devleti’nde yeni bir dönem başlatmıştır.

31. I. Abdülmecid (1839 – 1861)

• I. Abdülmecid, II. Mahmud’un oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun otuz ikinci padişahıdır. Tanzimat döneminin en önemli hükümdarı olarak bilinir. Tanzimat Fermanı’nın uygulamaya geçirilmesiyle birlikte Osmanlı’da sosyal, ekonomik ve hukuki alanlarda önemli reformlar gerçekleştirilmiştir. Kırım Savaşı’nda Rusya’ya karşı Batılı devletlerle birlikte savaşmıştır.

32. Abdülaziz (1861 – 1876)

• Abdülaziz, I. Abdülmecid’in oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun otuz üçüncü padişahıdır. Batılılaşma hareketleri devam etmiş ancak mali sıkıntılar yaşanmıştır. Düyun-u Umumi kurularak devletin borçlarının yabancılar tarafından kontrol altına alınması Osmanlı’nın bağımsızlığını zedelemiştir. Girit adasında yaşanan isyanlar ve Sırpistan ile çıkan savaşlar dönemi de kapsar.

33. V. Murad (1876)

• V. Murad, Abdülaziz’in oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun otuz dördüncü padişahıdır. Mental sağlık sorunları nedeniyle kısa süre tahtta kalmış ve tahttan indirilmiştir.

34. II. Abdülhamit (1876 – 1909)

• II. Abdülamit, Abdülmecid’in oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun otuz beşinci padişahıdır. Uzun saltanatı döneminde ilk Osmanlı Meclisi kurulmuş, anayasa ilan edilmiş ancak istibdat uygulamaları da gündeme gelmiştir. Berlin Antlaşması ile Osmanlı, Balkanlar’da toprak kayıplarına uğramıştır. Pan-İslamizm akımını destekleyerek devletin birliğini korumaya çalışmıştır.

35. V. Mehmed Reşad (1909 – 1918)

• V. Mehmed Reşad, Abdülmecid’in oğlu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun otuz altıncı padişahıdır. II. Abdülhamit’in tahttan indirilmesiyle 33 yaşında tahta çıkmıştır. 31 Mart Vakası ve Balkan Savaşları gibi önemli olaylar dönemine denk gelmektedir. I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı, Almanya ve Avusturya-Macaristan ile birlikte İtilaf Devletleri’ne karşı savaşmıştır.

36. VI. Mehmed Vahdettin (1918 – 1922)

• VI. Mehmed Vahdettin, Abdülmecid’in torunu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun otuz yedinci ve son hükümdarıdır. Saltanatı döneminde Mondros Mütarekesi imzalanmış ve I. Dünya Savaşı sonlanmıştır. Sevr Antlaşması’nın imzalanması ve Milli Mücadele’nin başlaması da bu döneme denk gelmektedir. 1922 yılında saltanatın kaldırılmasıyla birlikte Mısır’a sürgüne gönderilmiştir.